صفحه نخست » رفتارشناسی عمومی » دنیای حیوانات

طبق تعلیمات اسلام انسان ها نمایندگان و خلیفه خداوند بر روی زمینند، و دقیقاً به همین دلیل وظیفه دارند تا مراقب تمامی دیگر مخلوقات خداوند اعم از نباتات و حیوانات باشند
حضرت سول اکرم نمونه‌ های بسیاری ارائه دادند تا اهمیت و عمق این مسئله را نشان دهند.ازجمله این نمونه‌ها حدیثی از ایشان است که قید می کند اگرگربه ای از گرسنگی
در خانه کسی بمیرد، آن شخص به جهنم خواهد رفت، و اگر کسی تشنگی سگی را که درکنار چاه آبی منتظراست، فرو بنشاند تمامی گناهانش بخشیده خواهند شد
درتعلیمات اسلام نمونه‌های بسیاری از این دست یافت می شود، به عنوان مثال، هنگامی که مسلمانی چیزی می کارد و حیوان یا پرنده ای از آن تغذیه می کند، این در چشمان خداوند به حکم انفاق است حضرت محمد صلی الله علیه و آله مسلمانان را از بستن حیوانات و استفاده کردن از آنان به عنوان هدف تیر اندازی منع کرد.
البخاری نقل کرده است که رسول‌الله شخصاً با پیراهن خود صورت اسبش را پاک می کرد، و می فرمود که دادن حتی دانه ای گندم به اسب عملی خیر است.این مثال را می توان مجاز از کل موجودات گرفت همچنین مسلمانان از دور کردن حیوانی از مادرش یا سوزاندن لانه مورچگان منع شده‌اند. حتی نقل شده است که یکی از بزرگترین دانشمندان اسلامی بعد از مرگش توسط خداوند تمامی گناهانش بخشیده شد نه به این علت که تالیفات زیادی داشت و اهل علم بود بلکه به این دلیل که گربه ای را در خیابانهای بغداد از شدت سرما نجات داده بود
بسیاری از شاهدان غربی از دیدن مراقبت و زحماتی که مسلمانان برای حیواناتشان می کشیدند متحیر می شدند برای مثال، ولنی ذکرمی کند تعداد زیادی از سگان زشت ولگرد در خیابان‌های قاهره وکلاغان در حال پرواز بر فراز خانه‌ها ، زندگی می کردند اما مسلمانان هیچکدام از این حیوانات را نمی کشتند، گرچه هر دو آن‌ها کثیف و ناقل بیماری باشند وحتی مسلمانان مؤمن تا حدی پیش رفته بودند که برای سگهای ولگرد جایگاه آب و نان ساخته بودند ودر خانه هایشان از آنها نگهداری می کردند
تونوت همچنین ذکر کرده است که مردم ثروت قابل توجهی از مالشان را صرف غذا دادن به سگ ها و گربه ها می کنند، و بعضی حتی به نانوایان و قصابان جهت چنین امور خیری مبالغ هنگفتی می دادند کسانی هم که مسئول این امور می شدند با میل و علاقه این کار را انجام می دادند نه به خاطر کسب سود ودرآمد
و چنین شیوه ای بود که طبق آن محتسب، (رئیس پلیس در اسلام)، غیرازجلوگیری ازتخلفات اجتماعی ومجازات مجرمان،مردم راازبابت گرسنگی دادن به حیوانات یابارزیاد بارشان کردن و زیاد کار کشیدن از آنان نیزمجازات و تادیب می کرد
در حدیث آمده است که کشتن یا شکار حیوان برای تفریح حرام بوده واز گناهان کبیره محسوب میشود حتی اگر صید ماهی یا جانداران دیگرآبزی با عنوان ورزش وتفریح باشد طبق استفتا به عمل آمده از مقام معظم رهبری نیزهر گونه " شکار لهوی حرام است"
روایت می کنند که روزی مرد انگلیسی در زمان اسلام به هنگام شکست در مسابقه ای از عصبانیت تیری به هوا انداخت و مرغ دریایی را کشت، با چنان خشم و وحشت مردم دورش جمع شدند که گویی مرتکب قتل نفس شده است و ایشان را تحول مستحب دادند تا او مجازات شود
شریعت اسلام دستور می دهد که یک مسلمان باید از هر نوع بی رحمی نسبت به حیوانات دوری کند، مخصوصاً هنگام ذبح شرعی به عنوان مثال، قید شده است که چاقو هیچ‌وقت نباید در جلوی حیوانی که قرار است ذبح شود تیز گردد و این ‌که یک حیوان نباید در جلو چشم دیگر حیوانات ذبح گردد و هر کس این مسائل را رعایت نکند در آخرت آرامش نخواهد یافت
در زمان پیامبر اکرم سگها، گربه ها، پرندگان و انواع دیگر حیوانات جمعاً مورد مراقبت عموم مردم بودند. پرندگان آزادانه به داخل مساجد پرواز می کردند و حتی لانه هایشان را بدون مزاحمت در محیط مسجد می ساختند.
پرندگان وحشی بدون مزاحمت بر فراز مزارع پرواز می کردند و هیچ هنگام دیده نمی شد که فردی چه دیوانه وچه دانشمند به لانه ی پرنده ای تجاوز کند. در قاهره مسجدی را ذکر می کند که هر روزدر ساعت معینی تعداد زیادی گربه بدان وارد می شدند تا غذایشان را از مرد خیری در آنجا دریافت کنند
پیامبر اسلام می گویند: لعن الله من مثل بالحيوان او حبس؛ ؛ «خداوند لعنت کند کسي را که حيوانی را مثله کند یا آن را زندانی کند
همچنين از پيامبر (ع)نقل شده که فرمود :«در شبي که به معراج رفته بودم بر آتش جهنم گذری داشتم. زني را در حال عذاب ديدم از علت عذاب پرسيدم. گفته شد گربه‌اي را بسته بود و آب وغذايش نمی داد و اجازه استفاده ازخس و ‌خاشاک زمين را هم به او نمي‌داد تا گربه به هلاکت رسید پس خدا به واسطه آن عمل ناشايست عذابش مي‌کند وتا ابد آن زن در عذاب جهنم خواهد ماند حضرت علی می فرمایند:خدا لعنت کننده ی کسی است که حیوانات را لعنت می کند. عبد الله ابن جعفر گويد: حضرت رسول به خانه يکي از انصار داخل شد. شتري را مضطرب ديد حضرت نزد آن شتر آمد و کوهان شتر را دست ماليد و نوازشش کرد تا آرام گرفت. سپس فرمود صاحب شتر کيست؟ جواني نزد حضرت آمد و عرضه داشت من صاحب شترم حضرت فرمود آيا از خداوند درباره اين حيوان نمي‌ترسي؟خداوند تو را مالک اين حيوان قرار داده، سيرش نمی کني و شکنجه‌اش مي‌داري؟
امام صادق به جنگ انداختن عمدی دو حیوان را مکروه می دانند
همچنين نقل شده که پيامبر اکرم(ع) با یارانش از حرم گذر مي ‌فرمود. آهويي خوابيده بود. حضرت يک نفر را حافظ او قرار داد تا آن حيوان را نترسانند و آزارش ندهند
چه زیبا می گوید شهید چمران که : ( "آه خدایا ! من فریاد حیوان بیگناه را میشنوم. من درد او را احساس میکنم. من اشکی را که در چشمانش میغلتد میبینم. من بیگناهی او را میدانم. من می بینم که او مرا به دادخواهی طلبیده است. و من نیز با همه وجودم آماده ام که به بیگناهی او شهادت دهم. او را شفاعت کنم و از مردم بخواهم که به خاطر خدا و به خاطر من از این حیوان زبان بسته بگذرند حیوان بیگناه میخواهد فریاد کند اما صدایش درنمیآید. و من میخواهم بدوم دستش را بگیرم اما طلسم شده ام ")

همه ی ما زندگی توام با آزادی و رفاه را دوست داریم وبنابر سخن حضرت علی هر چه را که برای خود دوست داشته باشیم را بایستی برای دیگر افراد و جانداران نیز دوست بداریم.پس چرا بایستی نعمت داشتن زندگی وحق زندگی را از خلایق خدا بگیریم حتی در روایات آمده پیامبر اعظم به گربه ای که جهت زایمان به مسجد پناه آورده بود پناه داده و حتی عده ای را نیز مامور به رسیدگی و دادن آب وغذا به گربه ها نمودم
در احاديث آمده : واجب است کسي که شيرگوسفند یا... را مي‌دوشد، ناخن‌هاي انگشتانش را از ته بگيرد تا حيوان اذيت نشود یا به هنگام قربانی کردن حیوانات در حمل ونقل وذبح آن طوری این کاررا انجام داد که ترس کمتری به حیوان زبان بسته وارد شود
در تاریخ آمده که بسیاری از مسلمانان صدر اسلام فقط با هدف آزاد کردن پرندگان به خرید آنها می رفتند متاسفانه هم اکنون این امر و این کارزیبا وحسنه یعنی آزاد کردن پرندگان محبوس در قفس اصلا درقرن حاضردرکشورماصورت نمی گیرد وتنها نذرها و عهدهای ما با خدا منحصر در روشن کردن شمع و یا دادن احساناتی برای مردم یاکارهایی از این قبیل می باشد
در مقابل حتی می توان با آزاد کردن پرنده ی محبوس در قفسی یا نجات جانداری نیز می توان یک کار نیک وحسنه ای را انجام داد هم اکنون نیز بافرارسیدن فصل سرد سال چه نیکوست که به فکر پرندگان یا جاندارانی باشیم که شاید سخت بتوانند در این موقع از سال برای خود غذا بیابند و با ریختن مقداری نان خشک یا .... برای پرندگان وسایر جانداران در حق آنها احسان نمود چه زیباست که مهربانی با خلایق خدا رااز همان بچگی به فرزندان خود بیاموزیم
مثلا در مهدهای کودک یا مراکز دبستانی با در نظر گرفتن محلی برای دان خوردن پرندگان وتشریح مطالبی در خصوص مظلومیت و بی گناه بودن حیوانات زبان بسته ولزوم کمک به جانداران، به آنها عطوفت ومهربانی را از همان سنین کودکی بیاموزیم.
بیایید خودبین نباشیم و بتوانیم وجود دیگر موجودات را در کنار خود تحمل کنیم موجوداتی که حق کمتری نسبت به ما در زندگی کردن ندارند
مهاتماگاندی : عظمت و فضائل يک ملت را از طرز رفتار آنان با حيوانات برآورد