عفونت با باکتری ای کولای ( e.coli infection )
عامل این بیماری اشرشیاکولای است و بین بسیاری از گونه های پرندگان مشترک بوده و باعث بیماری میشود . برخی از انواع آن قدرت بیماریزایی شدیدی دارند و سایر انواع آن در تحت شرایط خاص مانند همراه شدن با شایر بیماریهای ویروسی و باکتریایی و یا شرایط بد نگهداری همراه با استرس های زیاد بیماریزا می گردند .
علائم بیماری بسته به حاد بودن و یا تحت حاد بودن بیماری متفاوت است . در صورتی که باکتری وارد خون شود , موجب کز کردن پرنده و مرگ سریع او می گردد ولی اگر باکتری در اندامهای مختلف جایگزین شود موجب عوارض متفاوتی می گردد . گاهی اوقات وارد دستگاه تنفس شده و عوارض تنفسی می دهد که معمولا ناشی از تهویه بد محل نگهداری پرنده و گرد و خاک زیاد می باشد اگر در مفاصل موضعی شود تورم مفصل و پادرد ایجاد می کند . در صورتی که وارد مجرای تخم شود موجب چسبندگی تخم و عفونت مجرا و نهایت مرگ می شود در دستگاه گوارش اسهال ایجاد می کند . در جوجه ها یا موجب تلفات قبل از خروج تخم می شود و یا جوجه به دنیا آمده ضعیف و کوچک بوده , دچار اسهال شده و بزودی تلف می گردد .


سالمونلوز (salmonellosis)

این بیماری در اثر تعداد زیادی از گونه های مختلف باکتری از جنس سالمونلا ایجاد می شود.اکثر گونه های این باکتری بین حیوانات مختلف و حتی انسان مشترک می باشند و درجات مختلف بیماری را ایجاد می کنند . این بیماری ممکن است از سه راه مختلف پرنده را مبتلا کند .
الف- آلودگی موجود در غذای مصرفی پرنده ( خصوصا تخم مرغ ) .
ب- آلودگی غذای پرنده با مدفوع جوندگان و یا فضولات پرندگان مبتلا .
ج- تماس مستقیم با پرنده تازه خریداری شده ای که یا درد وره کمون بیماری است و یا به صورت ناقل به ظاهر سالم میکروب را از خود دفع می کند .
به ندرت نیز انتقال بیماری از طریق دست انسانهای مبتلا به سالمونلا و یا گزش انگل های خارجی مانند کک ها اتفاق افتاده است . در این ارتباط نکته بهداشتی بسیار مهم این است که برخی از انواع سالمونلا در پرنده ایجاد بیماری نکرده و از طریق مدفوع به محیط خارج وارد گشته و در صورتی که با مواد غذایی مورد مصرف انسان تمای پیدا کند موجب مسمومیت های شدید غذایی تا حد مرگ می شود. علائم بیماری ناشی از اکثر سالمونلا های مختلف در انسان شامل عوارض گوارشی و مسمومیت غذایی می باشد بجز گونه های خاص سالمونلا که در انسان ایجاد بیماری تب روده ( حصبه ) می کند . در قناری بسته به گونه سالمونلای عامل بیماری , سن پرنده مبتلا و شرایط نگه داری , علائم درمانگاهی می تواند متفاوت باشد . اکثرا در جوجه قناری ها موجب مرگ و میر در روزهای اول بعد از خروج از تخم ویا حتی درون تخم و گاهی به هنگام خروج از تخم می شود معمولا هنگامی که قناری ماده به این بیماری مبتلا می شود , اکثر جوجه هایش ردون تخم از بین می روند و کمتر از درصد آنها سالم به دنیا خواهند آمد . جوجه های مبتلا یی که از تخم خارج شده اند , کوچک و ضعیف بوده و اکثر آنها دچار اسهال می باشند . در شکلهای دیگر بیماری که پرنده بعد از خروج از تخم مبتلا می شود , ممکن است عوارضی چون خمودگی - چرت زدن - اسهال - بی اشتها یی و پف کردن را از خود نشان دهد . همچنین چند ساعت قبل از مرگ دچار لرزش - تشنج و غش شده و بالاخره تلف می شود . درمان باید براساس کشت میکروبی و آنتی بیوگرام انجام شود تا موثرترین داروی ممکن بکار رود .


عفونت با کمپیلوباکتر ( campylobacter infection )

عامل ایجاد این بیماری در پرندگان کمپیلوباکترژوژنای است . راه ابتلا از طریق دهان بوده و جهت ایجاد بیماری نیاز به عوامل مستعد کننده از جمله سایر عفونتها و یا استرس ها دارد . این باکتری در انسان نیز موجب ناراحتی های گوارشی می شود . علائم بیماری شامل بی اشتها یی - اسهال و لاغری تدریجی است .
پاستورلوز( pasteurellosis )
عامل ایجاد کننده آن باکتری پاستولامالتوسیدا می باشد . عامل بیماریزا می تواند از طریق دستگاه تنفسی جراحات جلدی وارد بدن شود و موجب بیماری گردد . این بیماری از جمله بیماری هایی است که بین پرندگان مختلف مشترک بوده و اکثر پرندگان به آن مبتلا می گردند . معمولا انتقال بیماری از طریق پرنده های ناقل به ظاهر سالم ویا جوندگان خصوصا موش رخ می دهد علائم بیماری بسته به میزان مقاومت پرنده و قدرت بیماریزایی میکروب می تواند متفاوت باشد . در شکل فوق حاد بیماری , پرنده بطور ناگهانی تلف می شود و از زمان کسل شدن پرنده تا تلف شدن او بیش از چند ساعت نمی گذرد و در طی این زمان پرنده چشمهایش را بسته - پف کرده و هیچ عکس العملی نسبت به محیط اطراف خود ندارد . حتی بعضی اوقات مرگ هنگام پرواز یا در حال غذا خوردن و در حالیکه پرنده به ظاهر سالم می باشد اتفاق می افتد . در اشکال خفیف تر بیماری عوارض تنفسی مثل ناله کردن خفیف و یا ریزش اشک و ترشحات از چشم وبینی مشاهده می شود . گاهی اسهال نیز وجود دارد .
عفونت استرپتوکوکی ( streptococcus infections )
عامل آن باکتری استرپتوکوکوس می باشد و در همه جا حتی گرد و غبار موجود در هوا نیز وجود دارد و معمولا در مواقعی که عفونتهای ویروسی و یا سایر بیماری ها پرنده را ضعیف کند بعنوان یک میکروب فرصت طلب موجب بیماری میگردد . اکثرا در طول دوران جنینی و یا ده روز اول پس از خروج جوجه از تخم موجب تلفات می گردد. به ندرت نیز در پرندگان مسن تر ایجاد بیماری می کند در بین پرندگان و پستانداران مشترک می باشد ولی به طور کلی در پرندگان اهمیت کمتری دارد .
علائم بیماری متفاوت بوده و عوارض مختلفی ایجاد می کند . مثل آبسه های پوستی - زخمهای چرکی - آندوکاردیت وجتاتیو بر روی دریچه های قلب - تورم مفاصل - لنگش و بالاخره آبسه کف پایی . گاهی میکروب وارد خون شده و در طی یک یا دو روز موجب مرگ سریع همراه با عوارضی همچون افزایش تعداد تنفس در ساعات پایانی عمر پرنده - پف کردن - اسهال و بستن چشم ها می شود . در قناری ممکن است تلفات خیلی زیاد باشد . بعضی وقت ها پرنده دچار عوارض عصبی و افزایش تحرک می شود و به نظر هیجان زده می آید , به طوری که خودش را به اطراف زده و در اثر جراحات بوجود آمده و یا ضربه و خونریزی داخلی تلف می گردد .


لیستریوز( listeriosis )

این بیماری دراثر باکتریی بنام لیستریامونوسیتوژنز بوجود آمده و در بسیاری از انواع پرندگان و پستانداران ایجاد عوارض می کند . ولی در بین پرندگان , قناری نسبت به این بیماری حساس تر است . انسان نیز نسبت به این باکتری حساس بوده و گاهی دچار مننژیت می شود . معمولا باکتری از راه دهان وارد بدن شده و بیماریزا می گردد . خوشبختانه نسبت به انواع ضدعفونی کننده های رایج حساس می باشد و به سرعت از بین می رود . این بیماری در شکل حاد موجب تلف شدن پرنده ظرف مدت یک تا دو روز می شود . در مواقعی که دوره بیماری طولانی تر می شود , عوارض عصبی مانند لرزش و پیچش گردن و فلجی نیز بروز می کند .

بیماری اریزیپلاس ( erysiplas )

این بیماری در اثر باکتریی به نام اریزیپاوتریکس ایجاد می شود .خوک و بوقلمون حساس ترین حیوانات نسبت به این باکتری می باشند ولی در قناری نیز این بیماری مشاهده می شود . در انسان نیز گاهی این باکتری در اثر ورود از راه زخم های پوستی موجب واکنشهای موضعی می شود . جوندگانی مثل موش یا حشرات گزنده نیز می توانند عامل بیماری را منتقل کنند . معمولا باکتری به طور آزاد در خاک مرطوب و یا آب های راکد کم عمق وجود داشته ئ تکثیر پیدا می کند . در مجموع این بیماری برای قناری خطر جدی ندارد و راه انتقال آن از طریق دهان است . معمولا علائم بیماری شامل بی اشتهایی - کز کردن - ضعف و اسهال سبز متمایل به زرد می باشد که خیلی سریع منتهی به مرگ می شود .

بیماری های مایکوپلاسمایی ( mycoplasmosis )

عامل آن مایکوپلاسما می باشد که از نظر طبقه بندی پست تر از باکتری ها قرار می گیرد و فاقد دیواره سلولی بوده ولی در روی برخی از محیط های کشت آزمایشگاهی رشد می کند . در مقابل ضدعفونی کننده ها ی مختلف و خشکی محیط بسیار حساس بوده و ظرف چند ساعت در محیط خارج از بدن موجود زنده از بین می رود . بدین خاطر برای انتقال این بیماری نیاز به تماس نزدیک بین پرنده آلوده با پرنده حساس می باشد . این میکروب از طریق تخم نیز منتقل شده و در بین آنها ایجاد مرگ و میر می کند . معمولا برای بیماریزا شدن نیاز به عوامل مستعد کننده ای مثل سایر ویروس ها و باکتری ها دارد . علائم بیماری شامل مشکلات تنفسی - خرخر کردن - آبریزش از چشم و بینی تورم مزمن ملتحمه چشم و سینوس تحت چشمی و مفاصل می باشد .در جوجه ها نیز موجب افزایش مرگ و میر می گردد .

عفونت استافیلوکوکی ( staphylococcus infection )

مهمترین گونه بیماریزای این باکتری استافیلوکوکوس اورئوس می باشد. باکتری های موجود در این خانواده درهمه جا از جمله گرد و غبار موجود در هوا پراکنده هستند . اکثر پرندگان سالم نیز در سطح پوست یا مخاط دستگاه تنفس یا گوارش یافت می شود و بعنوان یک باکتری عفونت زای فرصت طلب مطرح می باشد که در شرایط مستعد بیماریزا می گردد . جراهات پوستی و استرسهای طولانی از عمده ترین عللی است که باکتری را بیماری زا می کند . این میکروب نسبت به خشکی محیط مفاوم بوده و بدین ترتیب مدتها می تواند خارج از بدن موجود زنده بطور فعال باقی بماند . معمولا بیماری بطور انفرادی بروز کرده و بندرت همه گیر می شود . بسته به شرایط مختلف علائم بیماری بسیار متفاوت می باشد یکی از بزرگترین مشکلاتی که این میکروب ایجاد می کند افزایش تلفات جوجه ها در هنگام خروج از تخم و یا چند روز بعد از آن می باشد که معمولا در اثر عدم پاکیزگی لانه ها و یا استفاده نا صحیح و بی رویه آنتی بیوتیکهای مختلف در قناری ماده ( بعنوان پیشگیری کننده از بیماری های مختلف ) رخ می دهد . در این حالت عدم جذب کیسه زرده و یا تورم ناحیه ناف دیده خواهد شد .حالت دیگر ناشی از ورود باکتری به خون می باشد که موجب خمودگی - بی اشتهایی - ژولیدگی پرها و پف کردن و در نهایت مرگ می شود .گاهی افتادن بند های انگشتان پا و یا ناخن آنها بعلت عفونت به این باکتری می باشد . برخی مواقع عوارض عصبی از جمله لرز - برگشتن سر به طرف عقب و تشنج نیز قبل از مرگ دیده می شود . در حالاتی که عفونت از طریق خون و یا زخم پوستی به مفاصل برسد مومجب تورم و تجمع چرک فیبرینی در آنها شده و در مراحل پیش رفته موجب عفونت استخوان ها نیز می گردد . مواقعی که عوامل مستعد کننده و یا زخمهای پوستی حضور داشتته باشند این باکتری موجب تورم جلد همراه با چرک می شود و در ناحیه کف پا ایجاد آبسه کرده و سبب پادرد و لنگش می گردد .

بیماری تورم عفونی پیش معده ( infections proventriculitis )

این بیماری در اثر باکتری درشتی به نام مگا باکتر که به خانواده لاکتو باسیلاسه تعلق دارد بوجود می آید و در قناری - فینچ - مرغ عشق و برخی طوطی های کوچک دیده شده است . بیشتر مواقع این باکتری در طول دوران تولید مثل و پرورش جوجه ها مسئله ساز می شود ولی تقریبا همیشه با یک عامل مستعد کننده مثل تراکم زیاد یا سوء تغذیه همراه است . تنها نشانه بیماری از دست دادن تدریجی و بسیار آهسته وزن بدن است بطوری که طی مدت دوازده تا هجده ماه پرنده را از پا در می آورد عامل بیماری از طریق فضولات در محیط پخش می شود و از راه خوراکی سایرپرنده ها را مبتلا می کند . در کالبد گشایی زخم یا تورم پیش معده در ناحیه اتصال آن با سنگدان قابل مشاهده است که می تواند همراه یا بدون خونریزی باشد .

ویروس آبله canary pox
یکی از مهمترین بیماری هایی که درطول سال باعث نابودی قناریها میشود بیماری آبله است و کما بیش بسیاری ازما با آن برخورد داشته ایم و نشانه های آن را میدانیم . با این وجود اگر زمانی این بیماری گریبان پرندههای ما را بگیرد بازهم به د لیل نداشتن آگاهی کافی وکم باوری از اقدام بموقع خود داری میکنیم . بیماری آبله مانند بسیاری از بیماریهای دیگر قابل درمان میباشد و ما میتوانیم با واکسیناسیون بموقع ازنابودی پرندههای خود جلوگیری کنیم . با توجه به اینکه این بیماری در ایران شایع میباشد نباید بنشینیم ود ست روی دست بگذاریم . شما میتوانید همه ساله جوجه های خود را قبل از اینکه دراثر بی احتیاطی درچار بیماری شوند جهت پیشگیری از این بیماری واکسینه نمایید. شنیده شده افرادی بعداز واکسیناسیون پرنده های خود ادعا نموه اند که واکسیناسیون باعث بیماری واز بین رفتن قناریهای آنها شده است . این گفته صحیح نیست زیرا که این آقایان خود از آن دسته افرادی بوده اند که د یراقدام به واکسیناسیون نموده اند و خود عامل مرگ پرنده ها بوده اند . اگر پرنده ها آلوده شده باشند واکسیناسیون باعث شد ت بیماری خواهد شد . زمانیکه ویروس در میان پرنده های شما وجود دارد و درحال تکثیر میباشد واکسیناسیون نیز خطر ناک است اما بهترازاین است که صبر کنیم تا پرنده ها یکی یکی از بین بروند زیرا این صبر کردن در مدت کوتاهی پایان نمییابد وشما میبایست مد تها به انتظار مرگ پرندههای خود بنشینید دلیل این انتظار شیوع کند بیماری میباشد.این بیماری بعضی موارد بصورت پنهان و بدون علا مت درگله وجود دارد یا زمانی بصورت نشانه های بیماری تنفسی نمایان میگرد د وگاهی با مرگ یکی دو پرنده درظاهر پایان مییابد و شما فکرمیکنید که آسوده شده اید در صورتی که اینطور نیست زیرا ویروسها درانتظار فرصت مناسب و قدرتی مضاعف به حیات پنهان خود ادامه میدهند تا دراولین فرصت پرندههای شما را از پای دراورند و بطور طبیعی این فرصت را استرس ها به آنها میدهند یعنی اگر ویروس آبله بعد از شایع شدن درگله درفصل تابستان نتواند خسارت قابل توجهی به شما وارد آورد مطمئنا با شروع فصل بلوغ پرندهها و جفتگیری آنها به سراغ قناریهای شما خواهد آمد ( آیا میدانید که استرس زمان جفت اندازی وجفتگیری تا چه حد است ) .

یکبار واکسیناسیون هر پرنده کافی میباشد و پرنده واکسینه شده در سال آینده نیاز به واکسیناسیون مجد د ندارد . در صورتی که پرندههای خود را واکسینه نمایید درسال آینده تنها جوجه های شما نیاز به واکسینه شدن دارند و برای قناریهای کهنه شما که در سال گذشته واکسینه شده اند هیچ مشکلی پیش نخواهد آمد .لازم است تذکر دهم که اگر از واکسن تنها بعنوان پیشگیری استفاده کرده باشید تا یکماه تحت هیچ شرایطی نباید قناری واکسینه شده را جهت فروش عرضه نمایید و درصورتی که پس از مشاهده بیماری قناریها را واکسینه کنید حد اقل تا سه ماه بعد از واکسیناسیون اجازه فروش پرندهها را نخواهید داشت .
نشانه های بیماری آبله عبارتند از :
عوارض تنفسی
زخم در اطراف چشمها و نوک پرنده
زخم در ناحیه مخرج پرنده
وجود برجستگیهای کرم رنگ در ناحیه شکم و سینه پرنده
وجود لکه های چرکی در دهان و حلق پرنده
منبع:vet.mihanblog