گروهی از این بیماری‌ها مانند سوزاک و سیفلیس و تبخال‌های تناسلی که معمولا عوارض و درمان‌های بیشتری دارند، صرفا از طریق تماس‌های جنسی منتقل می‌شوند اما آنچه مدنظر ماست گروهی از بیماری‌های عفونی هستند که اکثر خانم‌ها در طی زندگی، حداقل یک بار به یکی از آنها دچار شده و عوارض و درمان‌های ساده‌تری دارند. به التهاب و عفونت مجرای تناسلی، واژینیت می‌گویند.

قارچ‌ها عامل مهم عفونت

منشأ عفونت‌های قارچی اندام تناسلی عمدتا نوعی قارچ به نام کاندیدا آلبیکنس است. این قارچ معمولا به طور طبیعی در محیط واژن وجود دارد و تنها زمانی که بیش از حد معمول گسترش و رشد کند می‌تواند بیماری‌زا شود.

البته به روشنی نمی‌توان علت عفونت قارچی را توضیح داد اما آ‌نچه مسلم است مخمرها و قارچ‌ها در بدن ما حیات داشته و با ما هم‌زیست‌اند. مخمرها در محل زیست ما، در غذاها و خوراکی‌ها وجود دارند و به نوعی می‌توان گفت ما را احاطه کرده‌اند ولی اکثر ما گرفتار عفونت ناشی از قارچ‌ها نمی‌شویم.

شرایط زمینه‌ساز

• استفاده بیش از حد از داروهای آنتی‌بیوتیکی

• قرص‌های ضد بارداری خوراکی

• اختلال عملکرد دوره‌های ماهانه

• بارداری و زایمان

• انتقال بیماری‌های آمیزشی

• سایش و خراشیدگی و التهاب سطح اندام تناسلی

• ضعف سیستم ایمنی بدن

عفونت‌های باکتریایی دستگاه تناسلی بیشتر توسط باکتری به نام گاردنلا واژینالیس ایجاد می‌شود. این میکروب به‌طور طبیعی در محیط دستگاه تناسلی موجود است ولی در شرایط خاص ممکن است رشد کرده و باعث بروز بیماری شود.

انگل‌ها، میهمان ناخوانده

عفونت‌های انگلی مجاری تناسلی در بیشتر اوقات به واسطه نوعی انگل تک‌سلولی ایجاد می‌شود. این انگل به طور طبیعی در مجاری تناسلی زندگی نمی‌کند و ابتلا به آن ممکن است از طریق استخر یا حوله آلوده و نیز تماس با فرد آلوده حاصل گردد. از آنجا که محیط مجاری تناسلی به‌طور طبیعی دارای شرایطی خاص می‌باشد، عوامل عفونی فوق قادر به رشد و تکثیر در این محیط نیستند.

نشانه‌ها، چراغ راه تشخیص درست

علایم اصلی واژینیت قارچی عبارت از خارش و ترشحات واژینال می‌باشد. خارش معمولا شدید است و ممکن است باعث التهاب نواحی مربوطه گردد. ترشحات به صورت سفید رنگ و غلیظ است که در عین حال دارای چسبندگی کمی بوده و سست می‌باشد. این ترشحات معمولا فاقد بو و یا دارای بوی کپک بوده ولی به هیچ‌وجه متعفن نیست مگر آنکه سایر عوامل عفونت‌زا همراه قارچ باعث بروز واژینیت شده باشند.

واژینیت باکتریایی: این بیماری می‌تواند از طریق تماس جنسی نیز منتقل شود. در واژینیت میکروبی، ترشحات واژینال موجود است ولی خارش و التهاب یا اصلا موجود نیست و یا بسیار خفیف‌تر از عفونت قارچی می‌باشد. ترشح ایجاد شده در این بیماری به رنگ سفید مایل به خاکستری و یا زرد رنگ بوده و حالت آبکی دارد. خصوصیت بارز این ترشح بوی مخصوص آن است که شبیه بوی ماهی و ناخوشایند می‌باشد. تشخیص این بیماری ممکن است با توجه به علایم حاصل از آن و یا انجام نمونه‌برداری از ترشحات اندام تناسلی توسط پزشک و انجام آزمایش روی نمونه به دست آمده صورت گیرد.

1. پس از ادرار کردن و اجابت مزاج همیشه از سمت جلو به طرف عقب، خود را بشویید. این کار از رانده شدن باکتری‌های انتهای دستگاه گوارش به ناحیه تناسلی جلوگیری می‌کند.

2. در طی روز لباس‌های زیر با جنس الیاف نخی به تن کنید. از پوشیدن لباس‌های بدون تهویه مانند لباس‌های نایلونی و ساخته شده از سایر الیاف مصنوعی خودداری کنید و از پوشیدن لباس‌های تنگ مانند شلوار جین، جوراب شلواری و مایو به مدت طولانی اجتناب کنید. لباس‌های گشاد و راحت به تن کنید و برای شستشوی لباس‌های زیر خود از شوینده‌های غیرمعطر و ملایم استفاده کنید.

3. کاندوم‌ها و دیافراگم‌های از جنس لاتکس و ژل‌های اسپرم‌کش در برخی از زنان ایجاد تحریک می‌کنند که باید از سایر روش‌های جلوگیری از بارداری استفاده گردد همچنین حین مقاربت از لغزنده‌کننده‌های محلول در آب و غیرمعطر استفاده کنید. از وازلین و لغزنده‌کننده‌های حاوی سیلیکون استفاده نکنید.

4. لباس‌های زیر خود را حداقل هر دو روز در میان عوض کنید.

5. از پودر تالک در اطراف ناحیه تناسلی استفاده نکنید زیرا پودر تالک رطوبت را در خود نگه می‌دارد.

6. در صورتی که از تامپون در دوران قاعدگی استفاده می‌کنید حداکثر آن را هر سه تا چهار ساعت یک بار عوض کنید. پیش از گذاشتن تامپون دست‌های خود را کاملا بشویید. در طی خواب شبانه هیچ‌گاه از تامپون استفاده نکنید و به جای آن از پدهای بهداشتی استفاده کنید.

7. نوار بهداشتی (پد) را باید هر چهار تا شش ساعت یک‌بار (حداکثر 8 ساعت) عوض‌کرد. پیش از گذاشتن پد نیز دست‌های خود را با آب و صابون بشویید.

8. از تامپون، نوارهای بهداشتی و دستمال توالت معطر استفاده نکنید.

9. حین استحمام از صابون و شامپوهای غیرمعطر و ملایم استفاده کنید. از وان کف صابون نیز استفاده نکنید.

10. همیشه نواحی تناسلی و اطراف آن را خشک و تمیز نگه دارید. رطوبت رشد میکروب‌ها را سرعت می‌بخشد.

11. به طور منظم سطح خارجی نواحی تناسلی را با آب ولرم شستشو دهید. برای شستن نواحی تناسلی نیازی به استفاده از صابون نمی‌باشد.

12. هیچ‌گاه لباس‌های خیس و مرطوب را به تن نکنید. چنانچه لباس‌هایتان خیس شد فورا آن را عوض کنید.

13. هنگام شامپو کردن و آب کشیدن موها حین استحمام سر خود را به سمت جلو خم کنید تا شامپو با ناحیه تناسلی تماس نیابد.

14. پس از استحمام با یک حوله نرم ناحیه تناسلی را به ملایمت خشک کنید. برای این کار می‌توانید از سشوار (با درجه باد سرد) نیز استفاده کنید.

15. پس از استحمام ادرار کنید.

16. هیچ‌گاه ادرار خود را نگه ندارید.

17. از دوش مخصوص دستگاه تناسلی استفاده نکنید چرا که این عمل ترشحات و باکتری‌های طبیعی و محافظ این ناحیه را می‌شوید.

18. مصرف بی‌رویه و سرخود آنتی‌بیوتیک‌ها میکروب‌های مفید و طبیعی را از میان برده و زمینه ابتلا به عفونت‌های قارچی را افزایش می‌دهد.

19. خانم‌هایی که در دوران بارداری، شیردهی و یائسگی‌اند و همچنین خانم‌هایی که از قرص‌های ضدبارداری استفاده می‌کنند از آنجایی که سطوح هورمون‌های بدن آنها دستخوش تغییر می‌شود، باید بیشتر بهداشت فردی خود را رعایت کنند.