|
گام نه‌چندان بلند موسیقی فجر
بیست و ششمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر كه از 2 اسفند آغاز شده بود، 8 اسفند به پایان راه خود رسید و شامگاه یكشنبه، برترین‌های بخش‌های رقابتی خود را شناخت. جشنواره فجر امسال كه مثل دوره‌های پیشین با توجه به سلیقه دبیر آن شكل گرفته بود، جمع و جورتر و با اجراهای كمتری برگزار شد.
حسن ریاحی كه سابقه طولانی تدریس موسیقی در دانشكده‌های هنری و تربیت شاگردان زیادی را در كارنامه هنری خود دارد، این بار تمركز جشنواره را بر معرفی چهره‌های جوان قرار داد. البته در كنار آن، حضور چند چهره پیشكسوت موسیقی سنتی، اجرای اركسترهای بزرگ مثل اركستر سمفونیك و ملی و روی صحنه رفتن چند خواننده و گروه پاپ هم وظیفه آوردن مردم به سالن‌ها را به عهده داشتند كه اگر چه نه مثل 3 دوره پیشین، اما تا حد زیادی در كار خود موفق نشان دادند.
اگر در طول برگزاری جشنواره موسیقی فجر، بیشتر چهره‌های سرشناس حاضر در بخش جنبی، نگاه رسانه‌ها را به خود جذب می‌كنند، اما در اختتامیه، این جوانان هستند كه روی صحنه می‌روند و عنوان‌های برتر بخش رقابتی را از آن خود می‌كنند. در همان روز آخر جشنواره بود كه به سراغ این هنرمندان جوان رفتیم و نظر آنان را درباره چگونگی برگزاری این رویداد بزرگ جویا شدیم.
رقابتی پایین‌تر از حد انتظار
بخش رقابتی جشنواره موسیقی فجر امسال با حضور 12 گروه در شاخه كلاسیك ایرانی، 7 گروه در شاخه كلاسیك غیرایرانی و 7 گروه آواز جمعی به صورت رقابتی برگزار شد كه هنرنمایی جوانان در آن اظهار نظر‌های متفاوتی را برانگیخت. محمد ذاكرحسین، سرپرست گروه «خموش» از شهر شیراز درباره كیفیت هنری گروه‌های شركت‌كنندگان در بخش رقابتی می‌گوید: توقع داشتم سطح جشنواره به لحاظ انتخاب از سوی هیات‌داوران كیفیت بالاتری داشته باشد، در حالی كه در چند روز برگزاری جشنواره چنین نكته‌ای را شاهد نبودم. او با تاكید بر جایگاه بین‌المللی جشنواره موسیقی فجر تاكید می‌كند: جشنواره فجر به عنوان یك رویداد بین‌المللی باید میزبان گروه‌های باكیفیت‌تری باشد، در حالی كه حداقل در بخش سنتی كه من بیشتر اجراهای آن را دیدم، این اتفاق نیفتاده بود.این هنرمند موسیقی سنتی یكی از مشكلات اصلی گروه‌های راه‌یافته به بخش رقابتی را در نوع سازبندی آنها می‌داند و می‌افزاید: بیشتر گروه‌ها چیدمان مناسبی برای صدادهی ارائه نكرده بودند و كارهایشان تا حد زیادی به دور از ردیف‌های دستگاهی به عنوان منبع اصلی موسیقی ایرانی بود.
او با یك پیشنهاد به هیات برگزاری جشنواره، صحبت‌هایش را ادامه می‌دهد: موضوع آموزش در حوزه موسیقی ایرانی باید جدی گرفته شود. هنوز خیلی از گروه‌ها هستند كه به مرحله مناسبی از آموزش نرسیده، اما پا به صحنه می‌گذارند. برای همین، اجراهای بخش رقابتی باید همراه با نقد كارشناسان و استادان باشد تا بار آموزشی هم داشته باشد.اما مهدی غلامی، سرپرست گروه سنتی فرهنگسرای بهمن تهران، كیفیت هنری گروه‌های شركت‌كننده در بخش رقابتی جشنواره را بهتر از سال‌های گذشته می‌داند و می‌گوید: انتخاب‌ها خوب انجام شده بود، اما مشكل اصلی به نظر من تكراری بودن هیات داوران است كه هر سال تعدادی از آنان تكرار می‌شوند.
فضای تنگ برای شهرستانی‌ها
یكی از بحث‌های همیشگی جشنواره‌های موسیقی فجر، سهم شهرستانی‌ها از آن بوده است. در همین ارتباط مهرداد جندقیان، سرپرست گروه فانوس از اصفهان با اشاره به این كه انتظار داشته شاهد اجراهای بیشتری از گروه‌های شهرستانی در جشنواره باشد، می‌افزاید: فضای هنری در شهرهای دیگر كوچك‌تر است و برای همین انتظار می‌رفت جشنواره بیست‌وششم به گروه‌های شهرستانی بیشتر توجه كند كه این گونه نبود و گروه‌های تهرانی سهم بزرگ‌تری در تمام بخش‌ها داشتند.
محسن شریفیان، سرپرست گروه بوشهری لیان نیز كه تنها نماینده موسیقی نواحی ایران در جشنواره بیست و ششم بود، در این باره می‌گوید: به نظرم این كه موسیقی نواحی را از جشنواره فجر حذف كردند، كار درستی نبود. موسیقی‌های محلی كشور علاقه‌مندان زیادی دارند كه با این‌كار هم آنان را محروم كرده‌ایم و هم هنرمندان شهرستانی می‌توانند با حضور در این جشنواره با شاخه‌ها و انواع دیگر موسیقی آشنا شوند كه این فرصت را از آنان دریغ كرده‌ایم.
كاستی‌های برگزاری جشنواره
از مهرداد جندقیان، سرپرست گروه فانوس از اصفهان می‌پرسیم آیا از شیوه برگزاری جشنواره و سازماندهی آن راضی بوده است كه او پاسخ می‌دهد: متاسفانه تاخیرهایی در شروع بیشتر برنامه‌ها دیده می‌شد كه تماشاگران را خسته می‌كرد و تاثیری منفی بر اجراها می‌گذاشت.
مهدی غلامی، سرپرست گروه سنتی فرهنگسرای بهمن هم یكی دیگر از منتقدان نحوه برگزاری جشنواره است كه می‌گوید: مشكلات فنی سالن‌ها یكی از دردسرهای بزرگ ما بود. سامانه صوتی به قدری مشكل داشت كه نوازندگان صدای هم را نداشتند و صدا به بدترین شكل به تماشاگر منتقل می‌شد.او ادامه می‌دهد: زمانی كه ابزار و نیروی متخصص در تمام سالن‌ها وجود ندارد، قطعا برپایی جشنواره به نتیجه مطلوب خود نخواهد رسید.
جالب آنجاست كه رضا عباسی، سرپرست گروه آوای فاخته از شهر همدان نظری متفاوت دارد و می‌گوید: سالن سوره كه میزبان اجراهای بخش رقابتی بود، فضایی خوب با صدابرداری توانا در اختیار داشت كه باعث شد گروه‌های جوان موسیقی، كنسرت در تالاری مناسب را تجربه كنند. البته او انتقادی هم دارد كه آن را این‌گونه بیان می‌كند: گروه‌های شركت‌كننده در بخش رقابتی این فرصت را نداشتند تا كارهای همدیگر را ببینند؛ چرا كه هم زمان نداشتیم و هم بلیت به ما نمی‌دادند. برای همین در حالی كه جشنواره بهترین فرصت برای ارزیابی فعالیت هنرمندان موسیقی كشور است، ما از این نعمت كم بهره بودیم.
پای صحبت یك مهمان خارجی
برای ارزیابی جشنواره بیست و ششم موسیقی فجر به سراغ یك هنرمند خارجی نیز می‌رویم. ساوو پولو، مدیر هنری گروه موسیقی سنتی یونانی شركت‌كننده در بخش بین‌الملل جشنواره، نظر خود درباره این رویداد هنری را چنین توضیح می‌دهد: ما در یونان چنین جشنواره سراسری و مهمی با هدف كشف استعدادها نداریم و معمولا فستیوال‌های ما به برنامه نام‌های بزرگ و سرشناس موسیقی اختصاص دارند.
او ادامه می‌دهد: برای همین فكر می‌كنم هنرمندان جوان ایرانی باید قدر این فرصت را بدانند و سعی كنند به بهترین وجه از آن بهره ببرند و توانایی‌های خود را ارتقا دهند. |