صفحه-نخست » خوراک دام

مكمل هاى پروتئينى؛

Click this bar to view the full image.

يك مكمل پروتئينى ؛خوراكى است كه داراى بيش از 20%پروتئين خام است.اين خوراك معمولا گران ترين بخش خوراك دام وطيور را تشكيل ميدهند.احتياجات پروتئينى گونه هاى مختلف حيوانى متفاوت است؛براى مثال گونه هاى تك معده اى ونشخواركنندگان جوان به اسيدهاى آمينه ضرورى نياز دارند درحالى كه نشخواركنندگان بالغ خود قادرند اسيد هاى‌آمينه ى ضرورى مورد نياز را بسازند،اما نيازمند مقدار كافى از اسيد هاى آمينه قابل هضم يا ازت مانند اوره ياآمونياك هستند. ساير منابع غذايى مقدارىپروتئين براى حيوان فراهم ميكند اما معمولا براى تامين احتياجات حيوان كافى نيست بنابراين بايد از مكمل هاى پروتئينى در جيره استفاده شود.
مكمل هاى پروتئنى به چهار دسته تقسيم ميشوند:
1.منابع پروتئين گياهى مانند؛كنجاله سويا،كنجاله تخم پنبه.
2.منابع پروتئين حيوانى ودريايى مانند؛پودر گوشت،فرآورده هاى فرعى شيروپودر ماهى.
3.خوراك هاى ازته غير پروتئينى مانند؛اوره،خوراكهاىآمونيا كى‌ شده وبيوره.
4.منابع پروتئينى تك سلولى مانند؛جلبك ها،مخمرها.
منابع پروتئين گياهى
كنجاله ى دانه هاى روغنى؛
كنجاله به پس مانده ى دانه هاى روغنى پس از استحصال روغن اطلاق ميشود.مهمترين اين كنجاله هاعبارتند از:كنجاله سويا ،كنجاله تخم پنبه ،كنجاله آفتابگردان،كنجاله بادام زمينى ، كنجاله بذرك، كنجاله منداب، كنجاله كنجد، گنجاله گلرنگ.
گنجاله علاوه بر دارا بودن مقادير زيادى پروتئين منابع خوب انرژى محسوب ميشود.
كنجاله سويا؛
كنجاله سويا يك فرآورده ى فرعى با پروتئين بالا ست كه از استخراج روغن از دانه ى كامل سويا بدست ميايد.كنجاله حاصل از سويا نبايدحاوى بيش از 7%الياف خام و12%رطوبت باشدو كنجاله حاصل از سويا بدون پوسته بيش از 5/3% الياف خام و12% رطوبت باشد. كنجاله حاصل از دانه ى كامل وبدون پوسته سويا به ترتيب حاوى 44% و 48% پروتئين خام ميباشد.كنجاله سويا منبع غنى از انرژى وپروتئين است ومقدار الياف خام آن از ساير كنجاله ها كمتر است.
مقدار انرژپ متابوليسمى سويا معمولا 2200تا2250وبراى كنجاله سويا بدون پوسته 2400تا 2530ذكر گرديده است.
كنجاله سويا داراى بهترين كيفيت پروتئينى در بين منابع پروتئينى گياهى است.ميزان اسيد آمينه لايزين در سويا بالا ست اما از نظر متيونين وسيستين كمبود دارد.اولين ودومين اسيد آمينه محدود كننده كنجاله سويا متيونين وهيستيدين است.
تركيب اسيدهاى آمينه كنجاله سويا:

بخش اعظم فسفر موجود در سويا در فرم نمك كلسيم-منيزيم-پتاسيم اينوزيتول هگزافسفريك يا اسيد فيتيك است.
عوامل ضد تغذيه اى در سوياى خام:
* سوياى خام حاوى بازدارنده تريپسين است.
* سوياى‌خام حاوى آنزيم هاى ليپاز وليپو اكسيداز است.
* سوئين.
* آنزيم هاى‌اوره آز.
براى غير فعال كردن عوامل ضد تغذيه اى در دانه ى سويا يا كنجاله خام سويا،فرآيند حرارتى لازم است.
كنجاله سويا بسيار خوش خوراك است وازب قابليت هضم بالايى برخوردار است.استفاده از كنجاله سويا در تغذيه گاو شيرى سبب افزايش توليد شير ميشود.كنجاله سويا در جيره ى گاوهاى گوشتى يكى از مهمترين كنجاله ها به شمار ميرود.از كنجاله سويا به دلايل متعدد از جمله :ثابت بودن مقدار مواد مغذى،فراهم بودن در طول سال ومقداربالاى پروتئين در تغذيه ى طيور استفاده ميشود.ازكنجاله سوبا تا35% بخش كنسانتره ى جيره ى گاوهاى شيرى وگوشتپ استفاده ميشود.در جيره ى طيوراستفاده از كنجاله سويا ممكن است تا 35% برسد.
كنجاله تخم پنبه؛
كنجاله تخم پنبه يك فراورده ى‌فرعىبا پروتئين بالاست كه از استخراج روغن از دانه ى كامل تخم پنبه به دست ميايد.كنجاله حاصل از استخراج روغن به روش حلال معمول ترين نوع كنجاله است وداراى 41%پروتئين خام است. كنجاله سويا حاصل از استخرلج روغن به روش ميكانيكى نبايد كمتر از 36% پروتئين خام داشته باشد.كنجاله تخم پنبه از لحاظ اسيد آمينه لايزين وتريپتوفان ونيزويتامين هاىΑ،Dو كلسيم كمبود دارد.اسيد آمينه لايزين اولين اسيد آينه محدودكننده كنجاله تخم پنبه است.
كنجاله تخم پنبه يك منبع آلى وبا ارزش ازت،فسفر،پتاسيم وبسيارى از عناصرگياهى است.اين محصول نسبت به سايرمنابع پروتئين گياهى حاوى فسفر بيشتر است.
كنجاله نجاله تخم پنبه ى معمولى حاوى 2%الى3%گوسيپول است.گوسيپول:(رنگ دانه اى است كه به طور طبيعى در بسيارى از گونه ها ى جنس پنبه وجود دارد.)استفاده از كنجاله تخم پنبه در تغذيه نشخواركنندگان به لحاظ وجودگوسيپول بر حسب سن وگونه محدوديتى ندارد ولى غير نشخواركنندگان نسبت به مقدار اين سم در جيره ى غذايى حساسيت نشان مى دهند.
در شرايط معمول تغذيه اى استفاده از دانه ى تخم پنبه به عنوان يك مكمل پروتئينى در جيره ى گاوهاى بالغ حدود 5%وزن بدن ودر جيره ى گوساله هاى از شير گرفته شده 33% وزن بدن است.اين مقدار براى گاو بالغ حدود27/ 2كيلوگرم وبراى گوساله از شير گرفته شده 680گرم در روز است.در صورت استفاده زياد از اين فراورده ممكن است در دام ايجاداسهال نمايد. استفاده از كنجاله تخم پنبه درجيره ى گاوهاى شيرى پر توليد ممكن است تا 40%بخش كنسانتره يا حداكثر به ميزان 5/4كيلو گرم به ازاى هر راس گاودر روز محدود شود.از اين كنجاله نميتوان بيش از 7% جيره ىطيور تخم گذار و12تا15% كل جيره ى طيور گوشتى استفاده كرد.