صفحه-نخست » سلامت

Click this bar to view the full image.

مطمئناً کافئین را می‌توانیم در قهوه، چای و مغز قهوه سودانی بیابیم. اما فقط اینها نیستند که حاوی کافئین اند. گیاهان و دانه های دیگری نیز وجود دارند که کافئین در خود دارند....

کافئین
کافئین در بسیاری از گیاهان وجود دارد و هزاران سال است که برای مبارزه با خستگی از آن استفاده می‌شود. و این به خاطر خواص هیجان آور کافیئن است. کافئین ظرفیت های فکری، ضربان قلب، تولید ادرار و گوارش را تحریک می‌کند و به کار می‌اندازد. به همین علت است که از کافئین در ترکیب برخی از داروهای ضد درد، ضد خستگی و داروهای مشکلات گوارشی استفاده می‌شود. در عوض، آثار کم کنندگی اشتهای کافئین بسیار محدود است و بنابراین به این منظور چندان توصیه نمی‌شود. 



منابع کافئین

قهوه
دو نوع قهوۀ عربیکا و رُبوستا که تقریباً همۀ مردم دنیا، آنها را می‌شناسند، اصالتی اتیوپیایی دارند. این گیاه اصولاً برای کافئینش مورد استفاده قرار می‌گیرد اما به عنوان منبعی برای تأمین اسید کلُروژنیک نیز محسوب می‌گردد؛ این اسید برای ساخت مکمل های غذایی برای لاغری مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما چنین خواصی هنوز به اثبات نرسیده اند. 
برخی مطالعات که اخیراً انجام شده اند، نشان می‌دهند که مصرف منظم کافئین می‌تواند احتمال ابتلا به دیابت و بیماری پارکینسون را کاهش دهد. 

چای
چای که از گیاه سبز چای به دست می‌آید، سیاه و مستطیلی شکل است که مشخصات ظاهری آن بستگی به مدت اکسیداسیون برگ های چای دارند (یا تخمیرشان). تمام انواع چای حاوی کافئین هستند. کافئین موجود در چای می‌تواند بسیار سریع انتشار یابد، اما به راحتی می‌توان کافئین چای را از بین برد: چای را به مدت 30 ثانیه در کمی آب داغ دم کنید، سپس دم کردۀ اولیه را دور بریزید. دوباره همان چای را دم کنید، به این ترتیب چای شما حاوی میزان بسیار کمی کافئین خواهد بود.

کاکائو
غلاف های کاکائو حاوی کاکائویی هستند که از کافئین قابل توجهی برخوردار است، ما می‌توانیم این نوع کافئین را در شکلات، در کاکائوی قابل حل یا تکه های شکلات تخته ای بیابیم. میزان کافئین آن بستگی به غلظت کاکائویی که محصول نهایی خواهد بود، دارد. کافئین در کاکائو وجود دارد و در آثار محرک آن سهیم است، آثاری که به واسطۀ مواد محرک دیگر تشدید می‌شوند، موادی مانند فنیلتیلامین، تئوبرومین و البته منیزیم، پتاسیم، فسفر و آهن. به همین دلیل است که شکلات خاصیت برطرف کنندگی خستگی را دارد. 

مغز قهوه سودانی
منبع سنتی کافئین در آفریقا، مغز قهوۀ سودانی بوده است که برای رفع خستگی جویده می‌شد. میزان کافئین آن کمی بیشتر از کافئین قهوه است. توجه، مغز قهوۀ سودانی دیگر در ترکیبات مشهور سودا و کولا وجود ندارد. 

یربا مات
یربات مات یا چای امریکایی یک نوشیدنی هیجان آور سنتی در برخی کشورهای امریکای جنوبی، مانند آرژانتین، شیلی، پاراگوئه و اروگوئه است. مقدار کافئینش به اندازۀ کافئین قهوه و چای است. چای امریکایی به مقدار زیاد مصرف می‌شود (تا 30 گرم برگ چای در روز). اما مصرف بیش از حد آن، می‌تواند عامل ایجاد سرطان گلو و مری شود. چای امریکایی مستقیماً عامل بیماری نیست، بلکه سوختگی های تکراری بر اثر مصرف این نوشیدنی هستند که زمینۀ ایجاد بیماری را فراهم می‌کنند زیرا این نوشیدنی سوزان به طور مستقیم و به کمک یک نی نوشیده می‌شود و گلو را می‌سوزاند. 

گوارانا
دانه های گوارانا از یک گیاه آمازونی به دست می‌آید. این دانه ها بیشتر از قهوه کافئین دارند. گوارانا امروزه به عنوان مکمل غذایی برای مبارزه با خستگی و در برخی نوشیدنی ها مانند سودا مورد استفاده قرار می‌گیرد. 



آثار مصرف بیش از حد کافئین
مصرف بیش از حد کافئین باعث بروز آثار ناخوشایند متعددی می‌گردد، مانند: عصبانیت، آشفتگی، اضطراب، بی خوابی، تحریک دستگاه گوارش، اسهال و وابستگی، که ترک مصرف کافئین سردرد، خمودگی، عصبانیت و اضطراب را با خود به همراه خواهد داشت. 


عوارض جانبی کافئین
کافئین وارد خون جنین و شیر مادر می‌شود، بنابراین زنان باردار و مادران شیرده باید از نوشیدن قهوه و دیگر نوشیدنی های حاوی کافئین خودداری کنند.
توجه! باید بدانید که کافئین دفع کلسیم و منیزیم توسط ادرار را افزایش می‌دهد!

کافئین در بسیاری از داروها از جمله برخی آنتی بیوتیک ها وجود دارد. 
اگر دچار مشکلات قلبی، پرفشاری خون، بی خوابی، مشکلات اضطرابی، معضلات گوارشی و یا کلیوی و یا دیابت هستید، توصیه می‌شود که مصرف کافئین تان را کم کنید.